Dillerin ortak özellikleri ve farklılıkları açısında incelediğimizde birden fazla kavramla karşılaşırız. Bu kavramlar aracılığıyla dillerin yapısal ve anlamsal özellikleri belirlenmektedir. Bu yazımızda diller arasındaki farklılıklar ve ortak özellikler belli başlı kavramlar altında ele alınmaktadır.
Dillerin Ortak Özellikleri
Diller belli başlı kavramlar altında birtakım ortak özellikler taşımaktadır. Bunlardan aşağıda belirtildiği üzere bahsedilebilir.
Dil, Nedensizdir…
Tüm diller tarafından ortak olarak paylaşılan özellikleri ele aldığımızda nedensizlik/keyfilik kavramıyla karşılaşırız. Anlam bilimde ele alınan nedensizlik kavramına göre bir nesnenin adı belirlenirken ifade ettiği olay veya özellik; yani biçim ve anlam arasında bir ilişkinin bulunmamasıdır.
Dil, Bir Kurallar Bütünüdür…
Gündelik hayatımızda kimi dillerin kurallı olduğu kimilerinin ise kuralsız olduğundan sıkça söz ederiz. Hatta “az kurallı” ve “çok kurallı” gibi ayrımlara gidildiğine dahi tanık oluruz. Yazılı dil sözlü dil ayrımında da aynı şekilde kurallı dil ve kuralsız dil şeklinde ayrıma gidildiğini görürüz.
Ancak bir dilin kuralsız olması insanların konuşarak anlaşamaması anlamına gelmektedir. Sonuçta hiç kimse günlük konuşmasında cümlenin öğelerini anlamsız bir şekilde sıralayarak ifade oluşturmaz. Sözlü dil de dahil olmak üzere tüm dil üretme süreçleri anadili edinim sürecinde içselleştirdiğimiz dil bilgisi kuralları dahilinde üretilmektedir. Özetle bir dil yazılı ve sözlü olarak belirli bir ses bilimsel, biçim bilimsel, anlam bilimsel ve söz dizimsel kurallardan oluşmaktadır.
Dil, İnsana Özgü Bir Dizgedir…
Geçmişten bugüne insanların gelişmiş bir dil yeteneğine sahipken diğer canlılarda neden bunun görülmediği merak konusu olmuştur. Chomsky (1965)’e göre insanın dil yetisi doğuştan gelir. İnsan zihni doğuştan dil edinmesine olanak sağlayacak bir alt yapı barındırır. Başka bir deyişle, bu bir bebeğin anne ve babasından belli başlı kavramları öğrendikten sonra kendi dil oluşturma mekanizmasını oluşturmasıdır.
Dil, Üretkendir…
Dil, üretkendir. Bu şu şekilde açıklanabilir. Sınırlı sayıda sözcük haznesine ve sınırlı sayıda dil bilgisi kuralına sahip dil aracılığıyla sınırsız sayıda tümce üretilebilmektedir. Yani bir birey daha önce hiç duymadığı bir sözcüğü dahi üretme kapasitesine sahiptir.
Dillerin Farklılıkları
Diller birçok ortak özelliğe sahip olduğu gibi birtakım farklılıklar da taşımaktadır.
Farklı Köken…
Birçok dil aynı kökenden gelmesine karşın farklı kökenden birçok dil de bulunmaktadır. Bu konu dil ailelerinin başlığı altında incelenmektedir.
Yapısal Farklılıklar
Dilleri birbirinden ayıran bir diğer özellik de yapılardır. Dillerin yapısı hece, vurgu, söz dizim ve biçim bilim gibi özellikler doğrultusunda değişiklik göstermektedir. Buna göre diller tek heceli, bükümlü, eklemeli ve çekimli olarak sınıflandırılırlar.
Farklı Kültürler…
Dilin oluşturulduğu toplumun sahip olduğu kültür dili belki de en çok etkileyen etmenlerden birisidir. Dil kültürü etkilediği gibi kültür de dili etkilemektedir. Bir kültürde bir sözcük için birden fazla terim kullanılması tamamen oranın coğrafi şartları, gelenek ve görenekleri, dini inançları vb. sosyo-kültürel özellikleriyle ilgilidir. Dolayısıyla kültür değiştikçe bir dilde kullanılan sözcükler, cümleler ve söylemler de farklılık göstermektedir.
Dillerin Ortak Özellikleri ve Farklılıkları Çerçevesinde Tercüme
Dillerin ortak özelliklerinin ve farklılıklarının bulunması tercüme sürecine de yansımaktadır. Dillerin farklı dil bilgisi, söz dizimi, sessel ve biçimsel özellikleri bulunmaktadır. Tercüme işlemi gerçekleştiren çeviri yaptığı her iki dilin de söz konusu özelliklerine hakim olmalıdır. Böylelikle çeviri sürecinde başarı elde edilebilir. Tercümanın dillerin ortak birtakım özelliklere sahip olduğunun bilincinde hakim olduğu dillerde rahatlıkla cümle kurabilmesi tercüme sürecine yansımaktadır.
Çeviri Çözümleri
0212 221 45 21 & 0553 910 31 32