Kelime dağarcığı geliştirme neden önemlidir? Günlük hayatta konuştuğumuz konuları bir düşünün. Nelerden bahsediyoruz, hangi ihtiyaçlarımız için diğer insanlarla iletişim kuruyoruz? Bir an bunu düşündüğünüzde pek de çeşitli olmayan, aynı kalıplar üzerinden konuştuğunuzu fark edebilirsiniz. Her gün aynı işi yapan bir kişi ev ve iş yeri ortamında bile standartların dışında kelime haznesine ihtiyaç duymayacaktır. Ancak Türkçe, yalnız günlük hayatta konuştuğumuz kelimelerden ibare değildir. Bu yüzden kelime dağarcığı geliştirme ve genişletme konusunda bir şeyler yapabilirsiniz.
Türkçe olarak adlandırılan ve dilimizde varlığı kabul edilen çok fazla kelime bulunuyor. Geniş bir kelime haznesi ise dilimizi daha etkin ve bilinçli bir şekilde kullanmamıza olanak sağlıyor. Bu kelimelerin bazıları yabancı kökenli olup daha sonra Türkçeye adapte edilmiştir. Dilimiz en çok Fransızca, Arapça ve Farsça dillerinden etkilenmiş ve sık kullanılan yabancı kelimeler meşhur oldukça Türkçeye benzetilmiştir. Bu şekilde okunuşları ve yazılışları değişerek Türkçe kelime kategorisine girmişlerdir. Güncel hesaplamalara ve Türk Dil Kurumunun verilerine göre şu an 616.767 Türkçe kelime bulunuyor. Kelime dağarcığı geliştirme aşamasında kullanılan yabancı kelimelerin kökenlerini ve orijinal hallerini bilmek ekstra avantaj sağlayacaktır.
Kelime Dağarcığı Geliştirme Neden Önemlidir?
Dil, bir kişinin dış dünya ile olan tüm bağın temelini oluşturmaktadır. Bu iletişim ile aracı zihinsel ve sosyal gelişim doğrudan etkilenir. Bir kişinin kendini doğru ifade edebilmesi, edindiği bilgiyi doğru bir şekilde analiz edebilmesi, içselleştirmesi ve diğer insanlarla sağlıklı bir iletişim kurabilmesi ancak dilin kapsamlı şekilde kullanılabilmesi ile mümkündür. Kişinin kullanabildiği kelime dağarcığı ne kadar geniş ve zenginse, idrak, ifade ve hitabet kabiliyeti de o kadar artar.
Hepimizin hayatında kelimelerin kifayetsiz kaldığı anlar mutlaka yaşanmıştır. Sık karşılaşılmayan durumlar karşısında ya da alışık olmadığımız bir ortamda, kafamızın içinden geçen düşünceleri toparlamak kolay olmamıştır. Bir yanda en doğru ifadeyi düşünmek bir yandan konuya odaklanmak bir hayli zahmetli olacaktır. İşte bu yüzden kelime dağarcığı geliştirme ve bu kelimeleri etkili bir şekilde kullanmak için bazı ufak çalışmalar yapabiliriz.
Kelime Dağarcığını Geliştirmek İçin Neler Yapılabilir?
Konuştuğunuz konu ne kadar ilgi çekici olursa olsun, karşınızdakinin anladığı sizin anlatabildiğiniz şey ile sınırlıdır. Belki de o an hissettiğiniz duyguları anlatmaya çalışıyorsunuz ama kullandığınız kelimeler yaşadığınız coşkuyu, hüznü, acıyı yeterince ifade edemiyor. Hal böyle olunca anlaşılmak için daha fazla efor sarf etmeye ve dinleyiciyi yormaya başlayabilirsiniz. Bu nedenle kelime dağarcığı geliştirme konusunda atabileceğiniz bir kaç kolay adım ile yola çıkabilirsiniz.
Argo ve Asalak Kelimelerden Uzak Durun!
Asalak kelimeler Türkçe’mizde olmayan hatta hiç bir dile ait olmayan, bir anlam ifade etmediği gibi konuşma akışını bozan “ı, e” gibi seslerdir. Konuşma esnasında sürekli “şey” demek, defalarca “falan, filan” gibi ifadeler de asalak kelimelerdir. Alışkanlık üzere bu kelimeleri o an aklınıza gelmeyen ifade için kullanıyor olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda sessiz kalmak fikri daha iyi olacaktır. Böylece yerine kullanacağınız kelimeyi düşünmek için kısa bir vakit kazanmış olursunuz. Ayrıca argo kelimeler de aynı şekilde konuşmanın akışını ve ciddiyetini bozan nahoş kelimelerdendir. Unutmayın ki, kelime dağarcığı geliştirme işi önce kullanılan dili düzeltmekle başlar.
Konuşmaya Başlamadan Önce Düşünün!
Atalarımız arkalarında, “üç düşün bir söyle” gibi anlamlı bir söz bırakmışlar. Düşünmek; kullanacağınız kelimelerin anlamlarını, konuyu nereye getireceğini, karşı taraf için ne ifade edeceğini analiz edebilmeniz açısından önemli bir eylemdir. Düşünerek konuştuğunuz zaman yaptığınız konuşma daha düzenli ve etkili olacaktır. Bu sayede bildiğiniz ama sık kullanmadığınız kelimeleri aklınıza getirerek alternatif oluşturabilirsiniz. Yavaş yavaş kelime dağarcığı geliştirme aşamasına geçebilirsiniz.
Her Fırsatta Okuyacak Bir Şeyler Bulun!
Ne yazık ki şu an içinde yaşadığımız toplum ve çağın bizden alıp götürdükleri arsında okuma alışkanlığımız da var. Görsel olarak edinilen bilgi daha kolay geldiği için okumak yerine izlemeyi tercih ediyoruz. Ancak kelime dağarcığı geliştirme konusunda en faydalı teknik okumaktır. Kelime dağarcığı geliştirme çalışması yapıyorsanız olabildiğince fazla şey okumaya özen gösterin. Yalnızca roman ve hikâyeleri değil araştırma yazıları, makaleler, dergiler ve özellikle edebi şiirler okumaya çalışın. Şiirler, duygu aktarımı konusunda fazlaca terim barındıran eserlerdir. Her döneme ait yeni ve naif kelimeler öğrenebilirsiniz.
Not Edin!
Söz uçar yazı kalır demişler. Bir yerde yeni bir kelime duyduğunuzda daha sonra araştırmak için bunu bir yere not edin. Araştırma yaparken her anlamını detaylı bir şekilde inceleyin ve alıştırmalar yapın. Yeri geldiğinde farklı anlamlarda kullanmaktan çekinmeyin. Kelime dağarcığı geliştirme çalışması çaba ve özen isteyen bir tecrübedir. Sıkılmadan araştırmalar yapın. Bu sırada muhtemel daha farklı kelimeler de öğreneceksiniz.
Güncel Konuları Takip Edin!
Kelime dağarcığı geliştirme ve entelektüel bilgilere sahip olmak için güncel olayları takip etmelisiniz. Yalnızca ülkemizde yaşanan olayları değil tüm dünyada yaşanan gelişmeleri takip etmeniz faydalı olacaktır. Dünyadaki herhangi bir ülkenin herhangi bir şehrinin adını öğrenmek bile kelime haznenize katılacak değerli bir öge olabilir.
İyi Bir Dinleyici Olun!
İletişim yalnızca konuşmak değil aynı zamanda dinleyici olmaktır. Kaliteli bir sohbete denk geldiğinizde bunu fırsat bilin. Karşınızdaki konuşmacının ifade ve mimiklerine dikkat edin. Kelime dağarcığı geliştirme konusunda dinlemek, okumak kadar etkili bir yöntemdir. O ana kadar duymadığınız bir kelime kulağınıza çalınabilir. Eğer anlamını bilmediğiniz bir ifade duyarsanız meraklı olun. Sorarak anlamını öğrenmeye çalışın.
Sözlük Edinin!
Kelime dağarcığı geliştirme çalışmaları yapıyorsanız elinizin altında bir sözlük olması faydalı olacaktır. Eğer mümkünse en kapsamlı şekilde yazılmış olan sözlüklerden edinin. Her gün için yeni bir kelime seçin, bu kelimeyi günlük hayatınıza entegre edin. Ayrıca deyimler ve atasözleri gibi geleneksel kültüre hâkim olmak için ayrıca sözlük edinebilirsiniz.
Kelime dağarcığı geliştirme ve kelime haznesini zenginleştirmek sabır gerektiren bir iştir. Çünkü konuşmak başlı başına bir sanattır. İyi bir sanatçı olmak için özverili çalışmanız, öğrendiklerinizi uygulamanız ve en önemlisi bundan keyif almanız gerekiyor.
Unutmayınız ki, hangi dili konuşuyor olursanız olun, isterse ana dilimiz Türkçe olsun, gündelik konuşma dilinde veya resmi farketmez ne kadar çok kelime kullanabilir ve konuşmanızı kelime olarak zenginleştirebilirseniz o kadar daha kaliteli konuşmuş olursunuz…