Ücret Nedir? Ücret Çeşitleri ve Nitelikleri Nelerdir?

İşçi, ücretini aldığı karşılık olarak belirli bir süre içinde çalışmakla yükümlüdür. Bu yasal bir anlaşmadır ve tarafların bu anlaşmaya uymaları gerekmektedir. Çalışanlar, enerji ve zihinsel yeteneklerini kullanarak işverenlerinden aldıkları maaşa ücret denir. Şirket sahipleri için ücret çalışanlara temel borçtur, çalışanlar için ise temel hak olarak kabul edilir. Bu hakkın korunması Anayasa ve İş Kanunu tarafından sağlanır. Çalışanlar aldıkları maaş karşılığında belirli bir sürede şirkette çalışmayı kabul etmekle yükümlüdürler. Bu bir meşru sözleşmedir ve her iki tarafın da bunu yerine getirmesi gerekir. Korunmuştur. Anayasa ve İş Kanunu’nda tanımlanan maaş ne anlama gelir? Ücret nedir? Ücret çeşitleri ve nitelikleri nelerdir? Tüm detayları, çeşitleri ve nitelikleri ile birlikte ücret konusu üzerine birlikte gözden geçirelim.

Ücret Nedir?

Ücreti karşılık olarak da açıklayabiliriz. Bu, bir kişinin yaptığı iş karşılığında aldığı para miktarını ifade etmektedir. Anayasa ve İş Kanunu, çalışanların emeğinin karşılık bulması ve adil bir ücret almaları için gerekli yasal düzenlemeleri sağlamaktadır. Eğer özetlemeye çalışırsak, üretim sürecinde kullanılan insan gücü bedensel ve zihinsel olarak değerlendirilir. Bu emeğin karşılığı işveren veya üçüncü kişi tarafından parasal olarak ödenir.

Ücretin Nitelikleri Nelerdir?

Bir işçi, fiziksel ve zihinsel bir çabadan sonra işverenden kazandığı para 1 yıl içinde gelir vergisine tabi tutulur. Vergilendirilecek bir gelirin belirli özelliklere sahip olması gerekir. Bu, yasal olarak gelir vergisine tabi olacak demektir. Ücretin özellikleri şunlar gibi listelenebilir.

Bir ödemenin ücret olarak geçerli sayılabilmesi için ilk olarak bir işverene bağlı olunması gerekmektedir.

Çalışanın belirli bir iş yerine bağlı olması gerekir, ancak hizmetin o iş yerinde gerçekleştirilmesi zorunlu değildir.

Ödeme, mutlaka bir hizmetin karşılığında yapılması gereklidir. Ödemenin karşılığı olarak nakit (haftalık, aylık vb.) veya mal olarak verilen hizmetler veya para ile temsil edilebilen menfaatler (konut araç sağlanması gibi) şeklinde olabilir.

Eğer yukarıdaki özellikler yerine getirilemezse, yapılacak ödemenin ücret olarak kabul edilmesi mümkün değildir.

Ücretin Çeşitleri Nelerdir?

Hizmetlere ilişkin ücretler, işveren ve çalışan arasındaki sözleşmeye göre belirlenir ve farklı ödeme şekilleri kullanılabilir. Ücret türleri şu şekildedir.

1. Temel Ücret

Arasında işverenle çalışan kişi arasında yapılan iş sözleşmesinde yer alan ve herhangi bir koşul öne sürülmeden işverenin çalışana ödeyeceğini beyan ettiği ücret, temel ücret olarak adlandırılır. Temel ücretin ne olduğu sorusuna cevap olarak; ana ücret ya da taban ücret denilebilir. We can also respond as “in the form of”. Aynı anlamda “şeklinde” olarak da yanıt verebiliriz.

Temel olarak, iş hayatında sıklıkla duyduğumuz “ne kadar maaş alıyorsun?” sorusuna cevap verebilmek için kullanılan bir tanımdır. İşverenler tarafından çalışanlara yapılan düzenli ödemelere “temel ödeme” denir.

2. Ücret Ekleri

İş sözleşmesinde kesin olarak belirtilmemiş ancak çalışan tarafından kullanılan olanakları örneğin yol veya yemek yardımı gibi ücret ekleri kapsamında mı değerlendirilebilir? Bu durum işveren ve çalışan arasında açık bir anlaşmazlığa sebebiyet verebilir. Tazminat kapsamında hangi ücretler eklenir?

İşverenin performans, karlılık ve çalışanların katkısına göre belirlediği bir miktar ödenir. İkramiye, bir işveren tarafından yılda bir kez veya yılın belirli zamanlarında yapılan ödemelerdir. Bu ödemeler, çalışanların başarılarını takdir etmek ve motivasyonunu artırmak için yapılır ve yılda dört seferden fazla olamaz. İş sözleşmesinde ikramiyenin ödeneceği belirtilir ve miktarı işverenin karlılık, performans ve çalışanların katkısına göre değişebilir. İşveren, isteğe bağlı olarak işçiye ikramiye verebilir. İşçi, sözleşmede belirtilen ikramiyeyi talep etme hakkına sahiptir ancak isteğe bağlı olarak verilen ikramiyeler için herhangi bir talep hakkı yoktur.

Prim Nedir?

Çalışanın performansını teşvik etmek amaçlanır ve işveren tarafından ödenebilir. Prim, işverenler tarafından verilen ek ücretlerden biridir ve çalışanların başarılı çalışmalarını takdir etmek ve motivasyonlarını artırmak amaçlıdır. Ancak ikramiye, sadece aylık geliri artırmaya yönelikken prim ise aylık gelirin yanı sıra yüksek performansın teşvik edilmesi amaçlıdır ve işverenler tarafından ödenir. Amaç, yapılan işin miktarını ve kalitesini arttırmaktır.

Tazminata temel olarak yansıtılan prim hesaplaması, bir yıl boyunca yapılan tüm prim ödemelerinin 365’e bölünmesi ve çıkan miktarın günlük tazminat tutarına uygulanması ile hesaplanır.

Vereceği ücret komisyonla birlikte hesaplanır ve işveren bu ücreti direkt olarak çalışana öder. Çalışana belirli bir sınır dahilinde en düşük ücret garantisi sağlanması gerekmektedir.

Kardan pay alımı, bir işverenin çalışanına temel ücretin yanı sıra elde edilen karın belirli bir kısmını vermesi durumudur. Personelin kardan pay alması, öncelikli olarak çalışanın ödüllendirilmesi amaçlanır.

3. Sosyal Yardımlar

Sosyal yardım, işverenin çalışanlarının belirli bir hizmet ya da iş karşılığı olmadan bazı ihtiyaçlarını karşılamak için yaptığı ödemeleri ifade eder. Bu ödemeler arasında yol masrafı, yemek masrafı, bayram harçlığı, yakacak yardımı, aile ve çocuk giyim yardımı ile kira yardımı bulunur. Özel sağlık sigortası masrafları, gıda yardımı ve sosyal yardım ödemeleri gibi destekler arasında bulunur.

Yıl boyunca yapılan düzenli sosyal yardımların değeri, tazminat hesaplamalarında dikkate alınır. Yapılan bütün sosyal yardım ödemeleri toplanarak 365’e bölünür ve günlük tutar bu şekilde hesaplanır. Sadece yıllık seyahat ve yemek masrafları hariç. İşveren tarafından yapılan toplam masrafların %6/7’si ödemeler hesaplanırken dikkate alınır.

4. Akort Ücreti

Çalınacak müzik parçası başına ödenen bir ücrettir. Bu ücret genellikle müzisyenler arasında anlaşılan bir miktar ve belli bir standart üzerinden belirlenir. Ayrıca, konser ya da etkinlik türüne göre de farklılık gösterebilir. Bazı durumlarda ise akort ücreti yerine müzisyenlere şirket ya da organizatör tarafından sabit bir ödeme yapılabilir.

5. Parça Başı İş Ücreti

Yapılan işin birimlerine göre hesaplanan ve alınan ücrete denir. Bu tür ücretlerde önemli olan zaman değil, işin ortaya çıkardığı sonuçtur. Burada sabit bir aylık ücret değil, önceden belirlenmiş bir maktu ücret söz konusu değildir.

Araçlar ve hizmetler gerektirdiği üzere bir götürü ücreti alabilirler. Bu ücret, aracın durumuna, kullanım noktasına ve varış noktasına bağlı olabilir. Havaalanından alınan yolcu transferleri için, bir gidiş veya dönüš yolculuk için fiyatlandırma yapılır. Ayrıca, hizmet sunucunun belirleyeceği ekstra masraflar da olabilir, örnek olarak park ücreti veya gece taşımacılığı gibi.

Gösterim ücreti, belirli zamanlarda gerçekleştirilen işlerin sonucuna göre yapılan ödemeler veya bir parça başına hesaplanması zor olan işler için bir tür ayarlama ücretidir.

6. Ücret ve Bahşiş

Yüzde yöntemi kullanılarak hesaplanabilir. Bu yöntem, özellikle restoran ve kafeler gibi hizmet sektörleri için kullanışlıdır. Yüzde yöntemiyle, müşterilerin ödeyecekleri toplam tutar belirlenir ve buna uygun olarak bir yüzdelik oran belirlenir. Bu oran genellikle  ila arasında olur ve hesaplamayı kolaylaştırmak için yuvarlatmalar uygulanabilir. Böylece müşterilerin ücretlerini veya bahşişlerini hesaplamaları daha kolay hale gelir.

Karşılığı olarak verilen paralara da bahşiş adı verilir. Bahşiş ücreti genellikle otellerde, lokantalarda, kafelerde, pastanelerde, gece kulüplerinde ve benzeri yerlerde uygulanır ve tüm çalışanlara verilir.

7. Yabancı para birimi olarak ödeme yapmak mükemmel bir seçenek olabilir.

İşveren, çalışanın sağladığı hizmetin karşılığı olan ücreti yabancı para olarak ödeyebilir, ancak bu ödemenin sözleşmede belirtilmesi ve her iki tarafın kabul etmesi gerekmektedir.

Giydirilmiş Ücret Nedir?

Mahsus olarak ödeme yapılan ekler dikkate alınır. Bu hesaplamada yasal kesintiler de düşülerek net tutar elde edilir. Sosyal yardımlar ve ek ödemelerin dahil edildiği toplam ücret, iş hukukundaki temel çıplak ücrete giydirilmiş ücret denir. Giydirilmiş ücret hesaplarken, hem düzenli ve sürekli ödenen hem de tek seferlik ödemeler göz önünde bulundurulur. Hesaplama sürecinde genel kesintiler de düşülerek net miktar elde edilir.  Ödüllendirme amaçlı verilen ücretler hesaplanırken özellikle motivasyonu artırmaya yöneliktir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılan maaş, sadece düzenli ve sürekli yapılan ödemelerin belirlenmesiyle yansıtılır.

Çok basit bir şekilde ödeme yapabileceğiniz ödeme yöntemleri arasında MultiGift yer alıyor. Bu yöntemle ikramiye, prim ve benzeri ödemeleri kolayca yapabilirsiniz.

Şirketler, alanında uzman bir çözüm ortağı ile çalışarak hem çalışanlarını ödüllendirmekte hem de operasyonel iş yükünü azaltarak işletmelerinde karlılık sağlamaktadır. MultiGift Kurumsal ise profesyonel çözüm ortağınız olarak bu konuda size destek olacaktır. anda mutlu ve motive olacaktır. Hediye kartı sistemi ile bu ihtiyaçlarının tamamına kolaylıkla yanıt verebilirsiniz. Çalışanlarınızın ek olarak aldıkları ödemeleri ve sosyal yardımları hediye kartları ile sunabilirsiniz. Bu şekilde, çalışanlar ihtiyaçlarını kendilerine uygun şekilde karşılayabilirken aynı zamanda mutlu ve motivasyonu yüksek olurlar. Hediye kartları sistemi sayesinde tüm bu ihtiyaçlara kolayca cevap verebilirsiniz. Muhasebe işlemlerinden doğan iş yükünüzü azaltarak, vergi istisnasından yararlanabilir ve kârınızı artırabilirsiniz. Mutinet Up’ın faydalarıyla tanışın ve hem zaman hem de para kazanın!

Ücret (fee) hakkında yabancı kaynaklar için tıklayınız…

Maaş (salary) hakkında yabancı kaynaklar için tıklayınız…

Kişisel gelişim ve iş hayatı makalemizi okumak için tıklayınız…