Akademisyenlik

Akademisyenlik ve akademik kariyer hakkında her şey, bilime ve araştırmaya gönül vermiş ve bu konuda kariyer sahibi olmak isteyen bireylerin hedeflerinden biridir. Sıkı çalışma ve sabır sonunda ulaşılan bu hedef tatmin edici bir statü sunmaktadır.

Akademisyenlik Nedir?

Akademi ve akademisyenlik (bknz https://academicpositions.com/career-advice/10-benefits-of-an-academic-career) tarihi milattan önceki tarihlere kadar dayanıyor. Antik Yunan döneminde yaşayan Platon yani diğer adıyla Eflatun, matematik ve doğa bilimi konularında eğitim vermek üzere çalışmalara başlar. Bu eğitim çalışmalarının merkezi olarak da Atina’ya yakın bir bölgede bulunan bir zeytinliği seçer. Zeytinlik o günkü adı ile “Akademeia“dır. Burada zaman içinde özellikle matematik ve geometri alanında eğitimler verilir, felsefe ve doğa bilimi konularında tartışmalar yapılır. Bu oluşum, tarihte bilinen en eski akademi olarak kabul edilmiştir. Platon öldükten sonra oğulları ve öğrencileri tarafından eğitim faaliyetleri aynı gelenekle devam eder. Ancak milattan sonra 529 yılında, Bizans İmparatoru Justinianus tarafından faaliyetler sonlandırılmıştır. Takip eden dönemlerde bilim ve eğitim konularında yapılan iyileştirmeler sonucu zaman içerisinde bu gelenek yeniden gün yüzüne çıkmıştır. Günümüzdeki adı ile akademi serüveni böylece şekillenmiş oldu.

Akademisyenlik kısaca bir meslek unvanı olarak ifade edilebilir. Meslek tanımı ise; üniversite ve yüksek öğretim kurumlarında ders vermek, araştırma yapmak ve yapılan araştırmalara katkıda bulunmak şeklindedir. Akademisyenler belirlenmiş tek bir alanda çalışma yürütmezler. Kabul görmüş tüm bilim ve felsefe dallarında akademik kariyer yapılabilir.

Akademisyenlik Yolunda İlerlemek İçin İlk Adım

Hayali akademisyenlikten geçen her adayın ilk durağı elbette üniversite olacaktır. Üniversite yıllarında atacağınız adımlar sayesinde hedefiniz konusunda güçlü temeller atmış olursunuz. Araştırma imkânı bulduğunuz her konuyu mutlaka değerlendirin. Yaptığınız araştırmaları, eğitim aldığınız eğitim görevlileri ve akademisyenler ile paylaşın. Konunuzla alakalı olan seminer ve sempozyumlara katılmaya özen gösterin. En önemli adım ise not ortalamanızdır. Notlarınızı yüksek tutmak için çabalarken bir yandan da ALES sınavına hazırlanın.

Akademisyen Olmak İçin Ne Yapmalı?

Üniversiteden mezun olmak akademisyen olmak için yeterli değildir. Bu sadece ilk adımdır. Üniversiteden mezun olduktan sonra yüksek lisans eğitimi almanız gerekiyor. Yüksek lisans için başvuru yapabilmeniz için ALES ve yabancı dil sınavlarından yeteri kadar puan almak almanız şarttır.

Akademisyenlik hedefine ulaşmak isteyenler için yüksek lisans sonrası doktora eğitimi verilmektedir. Doktora yapmak, akademisyenliği anlama ve geliştirme konusunda en önemli seviyedir. Çünkü doktora ders dönmemi ve tez döneminden oluşur. Bu aşamada tez hazırlama, araştırma ve sunu konularında ciddi eğitimler verilmektedir. Ayrıca konu hakkında analiz yapma ve yorumlama yeteneğinizin en iyi seviyeye ulaşması amaçlanır. Kısaca doktora yapmak, akademisyenlik için tam bir donanım kazanmak anlamına geliyor. Doktora eğitimi de tamamlandıktan sonra adım adım kadro yükseltebilirsiniz.

Akademik Unvan Sıralaması

Akademik unvanlar iki kısımda yer almaktadır. Bu iki kısım öğretim üyesi ve öğretim yardımcısı kadrolarıdır.

Öğretim Üyesi: Üniversitede görev yapan öğretim üyesidir. Öğretim üyeleri için unvan sıralaması ve görevleri şu şekildedir.

• Doktor öğretim üyesi: 6 Mart 2018 tarihi öncesine kadar bu unvan bulunmuyordu. Yardımcı doçentlik kaldırıldıktan sonra yerine doktor öğretim üyesi unvanı getirildi. Kadro alan doktor eğitim üyesi doçent olarak anılmaktadır.
• Doçent: Akademide Dr. Öğretim Üyesi ve Profesör arsında yer alan bir konumdadır. Doçent olabilmek için aday, doktora ya da tıp için uzmanlık derecesi aldıktan sonra araştırma yapıp, makale ve tez hazırlayabildiğini ispat etmesi gerekmektedir. Bunun için açılan sınavlara girilir ve jüriye yapılan çalışmalar sunulur. Yapılan inceleme sonrası aday yeterli görülürse doçent unvanı verilir.
• Profesör: Akademik unvanlar içinde en yüksek unvandır. Doçentlik yapılan dönemde yapılan araştırma faaliyetleri toplanan kurula sunulur. Profesörlük için kadro başvurusu yapan tüm adayların nitelikleri tespit edilir ve yapılan incelemeler göz önünde tutularak rektör atama yapar.

Öğretim Yardımcısı: Öğretim görevlileri, üniversite asistanları, okutmanlar, tercümanlar ve uzmanlara verilen kadro ismidir.

• Öğretim görevlisi: Üniversitede atanmış bir öğretim üyesi bulunmuyorsa veya bir ders için özel uzmanlık gerekiyorsa öğretim görevlisi görevlendirilir. Bu kişiler kendi uzmanlık alanlarında derseler vermektedir.
• Araştırma görevlisi: Kısaca üniversite asistanı olarak görev yaparlar. Asistan, yanında çalıştığı doçent ya da profesörün eğitim ve uygulamalarında yanında bulunur. Öğrencilerin çalışma ve uygulamalarında gerekli yardımı yaparlar ve bunun dışında başka bir meslekte çalışmaları yasaktır.
• Okutman: Okutmanlar dil dersi verirler ve eski dilde yazılmış metinleri Türkçeye çevirmekle görevlidir.
• Uzman: Öğretimle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgisi bulunan ve bu bilgilere özel olarak ihtiyaç duyulduğunda görevlendirilen kişilerdir.
• Çevirmen: Yazılı metinleri ya da sözlü diyalogları tercüme etmek için sürekli veya geçici olarak yönetim kurulu teklifi ve rektörün onayı ile kabul edilen kişilerdir.

Akademisyen Olmanın Zorlukları

Akademisyenlik olmak bir meslek icra etmekten öte idealist olmak demektir. Akademik kariyer planı yapan ve bu konuda yükselmek isteyen aday yaptığı işe tam olarak odaklanmalı ve disiplinler bir şekilde çalışmalarına devam etmelidir. Akademisyen olmamın bazı zorlukları olduğunu kabul etmek gerekiyor. İlk olarak üniversite not ortalamasını yüksek tutmak ve en az 2.50 not ortalamasını geçmeniz gerekiyor. Bazı üniversiteler bu kotayı 3.00 puan ve üstü olarak belirlemiştir. Yüksekokul ya da ön lisans programlarından mezun olmanız akademisyenlik için yeterli değildir. Bu puanı en az dört yıllık bir lisans programından elde etmiş olmak zorundasınız. Daha sonra açılan ALES ve yabancı dil sınavını başarı ile tamamlamanız gerekiyor.

Akademisyenlik için diğer bir zorluk ise süreçtir. Dört yıllık lisans eğitimi, iki yıllık yüksek lisans eğitimi ve dört yıllık doktora eğitimi olarak toplam on yılınızı bu amaç doğrultusunda sıkı bir şekilde çalışarak geçirmeniz gerekmektedir. Bu süreçte pek çok araştırma ve tez hazırlamak da zahmetli bir iş olacaktır.

Akademisyenlik Mevzuatı ve Genelgeler

2018 yılı Mart ayında akademisyenlik hakkında mevzuatta bazı değişiklikler yapıldı. Son olarak kabul edilen ve yapılan değişiklikler şöyledir:

• “Yardımcı doçentlik” kadrosu kaldırıldı ve yerine “doktor öğretim üyesi” kadrosu getirildi.
• Üniversiteler arası Kurul bünyesinde bir Yönetim Kurulu oluşturuldu. Bu kurul doçentlik başvuru yapan adayların başvurularını belirlenen esas ve ölçülere göre değerlendirip, unvan verme yetkisine sahip olacak.
• Rektör tarafından yapılan atama en fazla dört yıl süre geçerli olacak. Atama süresi tamamlandığında görev kendiliğinden sona erecek ve aynı kişi yeniden atanabilecek.
• Doçentlik için atama yılda iki defa yapılacak. Doçentlik unvanını Üniversiteler arası Kurulunca verilecek.
• Doçentlik sınavı kaldırılıp yerine gelen eser aşaması koşulunu geçen her aday doçent unvanı alabilecek.

Çeviri Çözümleri