Bilgisayar Destekli Çeviri Programları Nedir?

Küreselleşme sürecinde çeviri sektöründe en fazla değişim gösteren kısım, ülkelerin diğer bir kültüre uyum sağlama dönemi olmuştur. Bu senaryoda dil bariyeri, ticari ilişkileri etkileyen büyük bir engeldir ve çeviri ile giderilebilir. Yerel bir şirket, uluslararası pazarlarda kendi markasını tanıtmak, hedef kitleye hitap etmek ve bu pazarda rol oynayabilmek için çeviri yerelleştirmesi gibi uygulamalara başvurmuştur. Yerelleştirme sırasında bazı şirketler profesyonel çeviri büroları ile anlaşırken bir kısmı da CAT tools olarak adlandırılan bilgisayar destekli çeviri programlarından yararlanmıştır.

Açık Kaynak Kodlu Çeviri Araçları

Bilgisayar destekli çeviri yazılımı -diğer adıyla CAT tool- çevirmen ve redaktörlere çeviri sürecinde yardımcı olan araçlardır. Genellikle makine çevirisi ile karıştırılır; ancak aynı değildir. Çünkü makine çevirisinde insan müdahalesi olmaz, makine kendi çeviri kapasitesine göre herhangi bir etkene dikkat etmeden çevirileri yapar. Ancak bilgisayar destekli çeviri yazılımları, insan çevirmenlerin çeviriyi daha hızlı yapmasını sağlar. Bunun yanı sıra çevrilen metinlerin karşılıklarını belleğine kaydeder, ilerideki çevirilerinizde kullanmanız için size seçenekler sunar. Buna da çeviri belleği denir.

Binlerce şirket, bilgisayar destekli çeviri programları; denizaşırı anlaşmalarda, online sözleşmelerde veya diğer belgelerinde kullanmaktadır. Bu yazılımları, çeviri yaparken kullandığımız diğer araçlara benzetebiliriz. Örneğin çeviri tamamlandığında ya da herhangi bir yazı yazdığınızda gözden kaçan hataları tespit etmek için “yazım denetleme” bölümüne girilir. Yazım yanlışları, noktalama hataları ya da gereksiz sözcükler bulunarak düzeltilir. CAT çeviri araçları da çeviride aynı görevi üstlenerek sadece çevirmene yardımcı olur.

CAT Araçları (CAT TOOLS) ve Makine Çevirisi Farkı

Bu iki araç birbiri ile çok fazla karıştırılmasına rağmen oldukça farklıdır. Örneğin makine çevirisinde hiçbir insan çevirmen ya da redaktör ögesi yer almaz. Bu nedenle düzeltmeler yapılmaz ve çeviri kaba taslak sonlanmış olur. Sadece makine çevirisi kullanmak çok sakıncalıdır ve özellikle hususi ve özel belgelerde veya metinlerde asla tercih edilmemelidir. Bilgisayar destekli makine çevirisinde ise insan çevirmenin karar verme mekanizması ve teknolojinin pratik imkanları birleşir. Bu sayede oldukça verimli çeviriler ortaya çıkar. Diğer bir açıdan bakarsak makine çevirileri çok kısa sürer; ancak kalite ve doğruluk düşüktür. Bilgisayar destekli yazılımların çevirisi de kısa sürer; fakat devreye insan çevirmen girdiği için kısa sürede kaliteli sonuçlar elde edilir. Diğer farklar;

• Deyimler ya da kültürel ögeler dahil olduğunda makine çevirisi kullanılamaz; çünkü sadece motamot çeviri yapmak üzere programlanır ve sonuçları oldukça başarısızdır. Aynı şekilde kinaye gibi cümle türlerini de ayırt edemez. Bilgisayar destekli çevirilerde insan çevirmen dümenin başında olduğu için bu özel kullanımları kolaylıkla ayırt ederek müdahale edebilir.
• Makine çevirisi, genellikle ücretsizdir. Buna örnek olarak en bilinen Google translate aracını gösterebiliriz. Bilgisayar destekli çeviri yazılımları genellikle ücretli olmakla birlikte ücretsiz olanlarda vardır. Çoğu zaman birkaç ay ücretsiz deneme sürümleri verilir. Memsource ve Memoq gibi yazılımlar, en fazla kullanılanlar arasındadır.

“Çeviride kalite” makalemizi okumak için tıklayınız…

 Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları Bileşenleri

CAT araçlarının içerisinde bir çevirmene yardımcı olabilecek birkaç ana bileşen vardır. Bunlardan ilki yukarıda da bahsettiğimiz çeviri belleğidir. Çeviri belleği, çevirmenlerin çeviri yaparken bu karşılıkların veri olarak yazılımda birikmesi ve zamanla bu karşılıkların sunulmasını sağlayan araçtır. Kaynak cümlelerini depolayarak gelecekte kullanmanız adına yararlı hale getirir. Bunun yanı sıra farklı alanlarda çeviri yapıyorsanız terim bankaları, diğer en fazla kullanacağınız araçtır. Özel alan çevirisi yapan kişilerin çok fazla işine yarayacak olan bu özellik sayesinde yazılımınıza terimler yükleyerek terim bankası oluşturabilirsiniz. Sonrasında bu terimleri aynı özel alan metinlerinde kullanabilir, zaman tasarrufu yaparsınız. Bunun dışında özellikle uzun teknik metinlerde tutarlılık sağlamak için makine çeviri motorunu kullanabilirsiniz. Böylece aynı kullanılan kalıpların çevirisi seçenek olarak önünüze çıkar ve siz onaylarsanız anında o segmente geçer.

Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları Nasıl Çalışır?

Bu yazılımlar, yüklediğiniz kaynak metinleri öncelikle küçük bölümlere ayırırlar. Bazen bu segmentlerde tam cümleler olmayabilir. Bunu kendi tercihinize göre ayarlayabilirsiniz. Çeviri yaptıkça yeni kısımlar, önceki çevirileriniz ile kıyaslanmaya başlar ve size çeviri önerileri gönderilir. Bu önerilerde 4 çeşit eşleşme vardır. İlki %100 eşleşme, -birebir aynı çeviriyi üst segmentlerde tamamlamışsınız- içerik eşleşmesi, bulanık eşleşme ve sonuncusu parça eşleşmedir. Ayrıca bu süre zarfında aklınıza takılan bir terim olursa anında terim bankasına göz atmanızı sağlar. Çevirdiğiniz kısımlar, çeviri belleğinde birikmeye devam eder ve çeviriler gittikçe daha tutarlı hale gelir. Son haline getirdiğinizde eğer bulut sistemde bir yazılımsa aynı takımdaki redaktör arkadaşınıza metni atayarak kontrolünü sağlatabilirsiniz. Diğer sistemlerde ise metni dışarı aktararak gönderebilirsiniz. Metinleri istediğiniz formatta indirebiliyorsunuz.

En Çok Tercih Edilen Ücretsiz (CAT Tools) Bilgisayar Destekli Çeviri Programları Nedir?

• OmegaT

Windows, MacOS ve Linux’ta ücretsiz olarak kullanılabilen bir çeviri yazılımıdır. Genellikle komplike çevirilerde profesyonel çevirmenler tarafından kullanılır.

• BasicCAT

Basit ara yüzü sayesinde çevirmenler arasında oldukça popüler, ücretsiz çeviri yazılımıdır. Çeviri belleği, terim bankası, yazım denetleme gibi birçok özelliğe sahiptir.

• Lokalize

OpenDocument (*.odt) dosyalarınızın çevirisini yapmayı sağlayan bir açık kaynak kodlu çeviri aracıdır. Geniş çaplı editleme ve arama seçenekleri mevcuttur.

• MateCat

Freelance çevirmenler, şirketler ve girişimciler tarafından kullanılan bu ücretsiz çeviri yazılımı, dil bariyerlerinin yıkılmasını sağlar. Acil çeviri projelerinizi kısa sürede tamamlamanıza, anında teknik destek almanıza ve diğer çevirmenlerle projenizi paylaşmanıza olanak verir.